W powszechny rozumieniu termin „reedukacja” oznacza pracę z dziećmi, u których zdolność do czytania, pisania i liczenia jest obniżona na skutek fragmentarycznych zaburzeń rozwoju psychomotorycznego. Dosłownie oznacza on „ponowne uczenie się”. Nie jest zatem w pełni adekwatny, przede wszystkim w odniesieniu do dzieci, które dopiero podejmują próby opanowania umiejętności czytania, pisania i liczenia, a ich nawyki w tym zakresie nie są jeszcze nieprawidłowe.
Korzystniej jest zatem używać określenia „terapia pedagogiczna”.
Pedagog terapeuta (reedukator) pracuje nad wyrównywaniem braków w rozwoju psychomotorycznym dziecka zagrożonego dysleksją, tj. poniżej 10r.ż. Ćwiczenia mają umożliwić dziecku opanowanie podstawowych umiejętności szkolnych, czytania, pisania i liczenia oraz zapobiec narastaniu u niego problemów z nauką. Pedagog terapeuta pracuje również z dziećmi, u których dysleksja została już orzeczona, tj. powyżej 10r.ż. Pomaga przezwyciężać trudności w uczeniu się na różnych etapach szkolnej kariery w zakresie wykraczającym poza umiejętność czytania, pisania i liczenia, ponieważ trudności dzieci dyslektycznych czynią problematyczną naukę także innych szkolnych przedmiotów, np. matematyki, historii, geografii, j. obcego.
Reedukacja realizuje trzy rodzaje oddziaływania terapeutycznego:
1. Usprawnianie zaburzonych procesów psychomotorycznych (percepcja słuchowa, percepcja wzrokowa i orientacja przestrzenna, sprawność kinestetyczno – ruchowa, sprawność manualna, koordynacja wzrokowo – słuchowo – ruchowa) istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania
2. Ćwiczenia czytania (technika czytania i czytanie ze zrozumieniem) i pisania (grafomotoryka i pisanie zgodne z regułami ortografii)
3. Oddziaływanie psychoterapeutyczne ogólnie uspokajające, a równocześnie aktywizujące dziecko do nauki
Symptomy zapowiadające możliwość wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się widoczne są już we wczesnym okresie życia dziecka (począwszy od wieku niemowlęcego), a wiec długo przed podjęciem przez dziecko nauki szkolnej. Ujawniają się one w formie opóźnienia rozwoju funkcji wzrokowych, słuchowo-językowych, ruchowych i lateralizacji oraz orientacji w schemacie ciała, przestrzeni i czasie.
Profesor Marta Bogdanowicz skompletowała listę takich objawów, charakterystycznych dla poszczególnych etapów rozwoju dziecka.
Wiek poniemowlęcy (2-3 lata)
• opóźniony rozwój mowy: dziecko później niż rówieśnicy zaczyna wypowiadać pierwsze słowa, zdania proste;
• opóźniony rozwój ruchowy: dziecko słabo lub w ogóle nie raczkuje, ma trudności z utrzymaniem równowagi, późno zaczyna chodzić, biegać;
• słaba sprawność ruchowa rąk: dziecko jest mało zręczne manualnie, nieporadne w samoobsłudze ( np. ubieraniu się, jedzeniu łyżką, myciu rąk), mało sprawne w zabawach manipulacyjnych np budowanie z klocków;
• nie podejmuje prób rysowania.
Wiek przedszkolny (3-5lat)
• mała sprawność ruchowa: dziecko słabo biega, niezdarnie się porusza, źle funkcjonuje w zabawach ruchowych;
• mała sprawność manualna: dziecko ma trudności i niechętnie podejmuje czynności samoobsługowe, zabawy manipulacyjne (np. nawlekanie korali), źle trzyma ołówek, naciska go za mocno lub za słabo;
• słaba koordynacja wzrokowo- ruchowa: dziecko ma trudności w ułożeniu budowli z klocków, rysuje niechętnie, nieprawidłowo trzyma ołówek w palcach, wykonuje uproszczone rysunki;
• opóźniona lateralizacja: dziecko używa zamiennie prawej i lewej ręki;
• zaburzenia w rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej: dziecko ma problemy z układaniem puzzli, jego rysunki są bogate treściowo, lecz prymitywne w formie;
• opóźniony rozwój mowy, dziecko nieprawidłowo artykułuje wiele głosek, przekręca wyrazy, posługuje się neologizmami, ma trudności z budowaniem wypowiedzi, z zapamiętywaniem nazw (np. posiłków, pór dnia, roku), wierszy, piosenek.
Wiek 6-7 lat
• obniżona sprawność ruchowa; dziecko słabo biega, skacze, ma trudności z utrzymaniem równowagi np. stojąc na jednej nodze, z uczeniem się np. jazdy na rowerze
• problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów (np. z używaniem widelca, nożyczek, wiązaniem sznurowadeł), pomimo ćwiczeń niewłaściwie trzyma ołówek w palcach;
• opóźnione w rozwoju lateralizacji: dziecko używa zamiennie prawej i lewej ręki;
• opóźniona orientacja w schemacie ciała i przestrzeni: dziecko ma trudności w określaniu prawe-lewe (np. prawa i lewa ręka);
• problemy z rzucaniem, chwytaniem piłki, rysowaniem szlaczków, rysowaniem złożonych figur geometrycznych;
• trudności z wyodrębnieniem elementów z całości lub ich połączeniem w całość (np. podczas układania mozaiki wg wzoru), z odszukaniem szczegółów różniących dwa obrazki, z odróżnianiem podobnych kształtów;
• błędne używanie wyrażeń przyimkowych określających stosunki przestrzenne: nad-pod, za-przed, itp.
• nieprawidłowa wymowa, przekręcanie trudniejszych wyrazów, częste błędy gramatyczne
• trudności z zapamiętaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie, nazw( np dni tygodnia, pór roku), mylenie nazw podobnych fonetycznie
• trudności w różnicowaniu głosek podobnych fonetycznie (np. z-s, p-b);
• trudności z wydzielaniem sylab i głosek ze słów, ich syntezą
• kłopoty z nauką czytania (dziecko czyta np. wolno, głoskując, przekręcając wyrazy, nie rozumie przeczytanego tekstu
• przy próbach pisania często pisze litery i cyfry zwierciadlanie
• ma trudności w orientacji w czasie (np. przy określeniu pory roku, dnia, godzin na zegarze);
Wiek szkolny I etap edukacji (klasa I-III)
• mała sprawność ruchowa całego ciała; dziecko ma trudności z nauczeniem się np. jazdy na rowerze dwukołowym, łyżwach, nartach, z wykonaniem niektórych ćwiczeń gimnastycznych, niechętnie uczestniczy w ruchowych grach zespołowych, lekcjach wychowania fizycznego;
• obniżona sprawność ruchowa rąk: dziecko ma problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, nie opanowało w pełni czynności samoobsługowych związanych z myciem, ubieraniem się jedzeniem (nożem i widelcem);
• trudności w koordynacji czynności ręki i oka: dziecko niechętnie i brzydko rysuje, pisząc nie mieści się w liniaturze, zagina „ośle uszy”, zbyt mocno przyciska narzędzie pisania co powoduje szybkie zmęczenie ręki, pisze w wolnym tempie, niestarannie, ma trudności z chwytaniem piłki;
• utrzymuje się oburęczność lub niewielka przewaga sprawności jednej ręki;
• trudności z odróżnieniem prawej i lewej strony, określeniem przedmiotów względem siebie;
• trudności z zapamiętywaniem (np. wierszy, tabliczki mnożenia) szczególnie sekwencji (np. nazwy miesięcy, dni tygodnia, liter w alfabecie;
• wadliwa wymowa, dziecko w dalszym ciągu przekręca złożone wyrazy, popełnia błędy gramatyczne,
• trudności z różnicowaniem głosek fonetycznie podobnych;
• trudności z wyróżnianiem elementów z całości a także ich syntetyzowaniem, trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki;
trudności w czytaniu :
• bardzo wolne tempo czytania – dziecko popełnia mało błędów. Prymitywna technika – głoskowanie, sylabizowanie., słabe rozumienie tekstu;
• bardzo szybkie tempo czytania : dziecko popełnia dużo błędów. Domyśla się znaczenia tekstu na podstawie kontekstu, często błędnie, słabo rozumie przeczytany tekst;
trudności z opanowaniem poprawnej pisowni
• popełnia liczne błędy podczas przepisywania tekstów;
• problemy z zapamiętaniem kształtu liter rzadziej występujących lub o skomplikowanej strukturze (np. H, G, F), mylenie liter o podobnym kształcie (np. l-t-ł, m-n, a-o-e, a-ą, e-ę) lub liter identycznych a inaczej ułożonych w przestrzeni (np. .p-b-d, n-u, m-w);
• nasilone trudności podczas pisania ze słuchu;
• mylenie liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie np. z-s, p-b, t-d;
• trudności z zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i-j, nosowych ą-om, ę-em;
• opuszczanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab;
• pisanie wyrazów bezsensownych,
• niewłaściwe trzymanie narzędzia pisania, nieprawidłowy nacisk pióra na papier, co powoduje szybsze zmęczenie się ręki
• nieprawidłowe łączenie liter, nieprzestrzeganie linii w zaszycie, pismo jest mało czytelne;
• błędy ortograficzne pomimo znajomości reguł pisowni;
• pismo fonetyczne pomimo że uczeń rozpoznaje różnice pomiędzy słowem mówionym, słyszanym oraz pisanym.
W „Promyku” prowadzone są grupowe zajęcia metodą Dobrego Startu wg standardów opracowanych przez profesor Martę Bogdanowicz, których zadaniem jest przygotowanie dzieci w wieku przedszkolnym do podjęcia nauki czytania, pisania i liczenia w klasie 1.
Podczas zajęć z muzyką „na żywo” dzieci śpiewają piosenki, kojarzą ich treść z konkretnymi literami oraz wykonują wiele atrakcyjnych i pożytecznych ćwiczeń. Zajęcia będące nauką poprzez zabawę prowadzi dwóch terapeutów: pedagog (jednocześnie nauczyciel muzyki) i neurologopeda (także reedukator).
W Ośrodku możliwa jest także diagnoza dojrzałości szkolnej oraz diagnoza trudności szkolnych. Nasi terapeuci przygotowani są także do udzielenia indywidualnej pomocy dzieciom dyslektycznym i zagrożonym dysleksją.